5.Bölüm: Gecikmiş İmparatorluk: Fransa
PDF19. yüzyılın sonuna gelindiğinde Dünya genelinde yaygın güce sahip iki ülkeden bahsedilebilir: Britanya ve Fransa. 1890 yılındaki toplam 136 koloninin 50'si Britanya'nın, 33'ü ise Fransa'nındır. Bu iki ana kolonyal gücün etki alanları, 18 milyon mil kareyi aşan alanın yaklaşık yüzde 65'ini ve sömürge egemenliği altında yaşayan 400 milyondan fazla insanın yaklaşık yüzde 80'ini oluşturuyordu. Ancak Fransızların dünya genelindeki bu egemen yapısının büyük ölçüde 19. yüzyılda oluştuğu görülmektedir. Fransa, 19. yüzyılda Afrika ve Güneydoğu Asya'daki hamleleri ile etki alanını hızla genişletmiş; kolonileri tarafından kapsanan arazi ve nüfus 1860 ile 1900 yılları arasında sırasıyla 15,5 ve 16,7 kat artmıştır. (Engerman, 1998, s.5)
Fransa’nın ağırlıklı olarak 19. yüzyıldan itibaren kolonileşme konusunda ağırlığını artırması çalışmamız konusu dönemlerde bir Fransız varlığı olmadığı anlamına gelmemektedir. Avrupa Ana Karası içindeki diğer ülkelerle bitmeyen savaşların yanı sıra ülke içindeki güç ve sınıf savaşlarının da etkisiyle, Fransa'nın denizaşırı bölgelerdeki faaliyetleri, diğer dört ülkeye (İspanya, Portekiz, İngiltere ve Hollanda) kıyasla geride kalmıştır. Bu geride kalmalarındaki nedenlerden biri olarak, Fransa'nın Akdeniz ticaretinden diğer ülkelerin aldığından daha çok pay alıyor olmalarını ve bu payı kaybetmek istememelerini de belirtmek gerekiyor (Bulut, 2003, s. 81). Yine de göreli olarak geride kalmalarına rağmen, 17. yüzyılda Fransızlar da denizaşırı bölgelerde önemli kazanımlar elde etmişlerdir. 17. yüzyılın başlarında Kuzey Amerika'da, Karayiplerde, Hindistan'da ve Afrika'da koloniler oluşturan Fransa, buralarda önemli bir güç olduğunu göstermiştir.
Tüm içeriği üstteki PDF dosyasından okuyabilirsiniz
Mehmet Eren Öğretmen